Samoloty pokładowe

Dzisiejszy post jest niejako uzupełnieniem poprzedniego. Jak pamiętamy, dla zmodernizowanego Mikołaja Kopernika nabyliśmy 20 szt. wodnosamolotów Short 184 (wraz z licencją na kolejne 40) oraz 30 szt. samolotów myśliwsko-rozpoznawczych Sopwith Strutter. Wypada więc przedstawić te maszyny.

Short 184 to bardzo udany i licznie produkowany (ok. 1.000 szt.) dwumiejscowy, dwupłatowy wodnosamolot torpedowy, bombowy i rozpoznawczy, zaprojektowany w 1914 r. i oblatany na początku 1915 r. Samolot ma konstrukcję drewnianą, poszycie stanowi z przodu blacha (do pierwszej kabiny), a w pozostałej części płatowca płótno. Samoilot posiada składane skrzydła, uzbrojony jest w 1 km Lewis na obrotnicy w tylnej kabinie, oraz do 400 kg bomb lub 1 torpedę kal. 356 mm. Napęd samolotu stanowiły silniki Sunbeam, Rolls Royce lub Renault o różnej mocy, ale w każdym przypadku są to silniki rzędowe, chłodzone cieczą. Short 184 był licznie używany do końca wojny przez lotnictwo morskie Wielkiej Brytanii, a po jej zakończeniu w wielu innych krajach w tym m.in. w Estonii i Chile aż do 1933 r. (!)

Dane taktyczno-techniczne:

Załoga: 2

Rozpiętość: 19,36 m

Długość: 12,38 m

Wysokość: 4,11 m
Powierzchnia nośna: 63,9 m²

Masa własna: 1680 kg

Masa startowa: 2433 kg

Napęd: 1x260 KM

Prędkość: 142 km/h

Prędkość wznoszenia: 1,2 m/s

Pułap: 2743 m

Zasięg: 400 km

Uzbrojenie: 1 km, 236 kg bomb lub 1 torpeda

Sopwith Strutter to również bardzo udana konstrukcja. Konstrukcyjnie jest to dwumiejscowy (choć były też wersje jednomiejscowe) dwupłat, o konstrukcji drewnianej z poszyciem z blachy w przodzie kadłuba, oraz sklejki i płótna w pozostałej części. Wykorzystywany jako maszyna wielozadaniowa (rozpoznawcza i myśliwska). Posiada na uzbrojeniu 2 km-y – jeden Lewisa na obrotnicy w kabinie obserwatora i jeden Vickersa strzelający do przodu przez krąg śmigła z wykorzystaniem synchronizatora. Oprócz tego może zabrać niewielki ładunek bomb. Samolot został wyprodukowany w wielkich ilościach (ok. 1.500 szt. w Wielkiej Brytanii, kolejne 4.500 na licencji we Francji). Niewielka ich ilość została przystosowana do roli samolotów pokładowych.

Dane taktyczno-techniczne:

Załoga: 2

Rozpiętość: 10,21 m

Długość: 7,70 m

Wysokość: 3,12 m
Powierzchnia nośna: 32,16 m²

Masa własna: 593 kg

Masa startowa: 975 kg

Napęd: 1x130 KM

Prędkość: 161 km/h

Prędkość wznoszenia: 3,6 m/s

Pułap: 4730 m

Zasięg: 560 km

Uzbrojenie: 2 km-y, 60 kg bomb

Przebudowa warsztatowca Mikołaj Kopernik na okręt lotniczy

Przedstawiam transportowiec wodnosamolotów (albo jak kto woli - pół-lotniskowiec, lotniskowiec mieszany) zbudowany w Wielkiej Brytanii z wykorzystaniem kadłuba warsztatowca Mikołaj Kopernik, czyli dawnego krążownika HMS Powerful. Z racji sporych rozmiarów i co za tym idzie – dużej ilości miejsca w kadłubie, jednostka ta nieźle nadawała się do takiej konwersji. Już w wersji warsztatowca, dzięki usuniętemu uzbrojeniu, dysponowała ona obszernymi pomieszczeniami w których zlokalizowano magazyny materiałów, części zamiennych oraz warsztaty. Teraz pomieszczenia te zostały zaadaptowane na hangary, magazyny uzbrojenia i paliwa lotniczego, a także części zamiennych do samolotów. Kadłub w części rufowej został obniżony o jeden pokład, a w to miejsce nadbudowano dodatkowy hangar dla samolotów. W tym hangarze oraz w pomieszczeniach wewnątrz kadłuba można łącznie przewozić 15 samolotów. Grupa lotnicza składa się z głownie z wodnosamolotów Short 184, których zakupiliśmy przy tej okazji 20 szt. wraz z licencją na dalsze 40. To nadaje jednostce charakteru nie tylko rozpoznawczego, ale i ofensywnego, gdyż wspomniane maszyny mają możliwość przenoszenia torped lotniczych. Istnieje też możliwość doraźnego zaokrętowania innych wodnosamolotów lub nawet samolotów kołowych, takich jak np. myśliwsko-rozpoznawcze Sopwith Strutter (których zakupiono na tę okoliczność 30 szt.). Samoloty startują z pokładu o długości 82 m w dziobowej części jednostki. W przypadku wodnosamolotów start jest przeprowadzany z wykorzystaniem drewnianych wózków, które odpadały od płatowca po jego uniesieniu się. Dla ułatwienia startu pokład został pochylony pod niewielkim kątem ku dziobowi. Samoloty na pokład startowy przenoszone są z hangaru rufowego za pomocą bomu zamontowanego na maszcie na śródokręciu, przez luk w dachu hangaru. Podobnie, z hangaru dziobowego samoloty można transportować na pokład startowy poprzez luk, którego pokrywa stanowi po zasunięciu część pokładu startowego.

Wodnosamoloty, które wodowały w pobliżu okrętu, mogą być podniesione na pokład za pośrednictwem jednego z czterech dźwigów, w tym dwóch zainstalowanych na rufie, przy narożnikach hangaru lub dwóch rozmieszczonych przy burtach koło hangaru dziobowego. Natomiast samoloty kołowe, po akcji muszą oczywiście udać się na lotnisko lądowe, w przeciwnym razie ich użycie będzie jednorazowe.

Układ napędowy jednostki został istotnie zmodernizowany. Usunięto stare kotły i dotychczasową maszynę parową. W to miejsce zamontowano nowe kotły opalane paliwem płynnym oraz turbiny parowe o mocy 30.000 KM, zapewniające jednostce całkiem przyzwoitą prędkość 23 w. Celem możliwości zamontowania maksymalnie długiego pokładu startowego, dotychczasowe kominy zostały zdemontowane, a w ich miejsce zastosowano nowe, zlokalizowane na lewej burcie.

Pomost nawigacyjny jednostki został zlokalizowany w części dziobowej, poniżej pokładu startowego. Takie rozwiązanie pozwala na łatwiejsze prowadzenie na nim operacji lotniczych, którym w ten sposób nie przeszkadza żadna nadbudówka.

Na koniec słów kilka o uzbrojeniu artyleryjskim. Tutaj specjalnych rewolucji nie ma. Zachowano 6 starych armat kal. 152 mm w kazamatach (redukcja o 2 szt. w związku z obniżeniem kadłuba w części rufowej), przy czym jedną parę dział przeniesiono z dolnej kazamaty położonej najbliżej dziobu do kazamaty na śródokręciu położonej o kondygnację wyżej. Ponadto okręt otrzymał artylerię plot. w postaci 2 dział kal. 76 mm, zamontowanych na stanowiskach pokładowych na śródokręciu.

Mikołaj Kopernik, polish aircraft carrier laid down 1894 (Engine 1916)

Displacement:
    12 051 t light; 12 406 t standard; 14 012 t normal; 15 296 t full load

Dimensions: Length overall / water x beam x draught
    537,99 ft / 523,03 ft x 71,00 ft x 27,00 ft (normal load)
    163,98 m / 159,42 m x 21,64 m  x 8,23 m

Armament:
      6 - 5,98" / 152 mm guns in single mounts, 107,15lbs / 48,60kg shells, 1891 Model
      Quick firing guns in casemate mounts
      on side, evenly spread
      2 - 2,99" / 76,0 mm guns in single mounts, 13,39lbs / 6,07kg shells, 1914 Model
      Anti-aircraft guns in deck mounts
      on side, all amidships
    Weight of broadside 670 lbs / 304 kg
    Shells per gun, main battery: 200

Armour:
   - Gun armour:    Face (max)    Other gunhouse (avg)    Barbette/hoist (max)
    Main:    5,98" / 152 mm          -                  -

   - Conning tower: 5,98" / 152 mm

Machinery:
    Oil fired boilers, steam turbines,
    Geared drive, 2 shafts, 30 418 shp / 22 692 Kw = 23,00 kts
    Range 9 500nm at 14,00 kts
    Bunker at max displacement = 2 889 tons

Complement:
    643 - 837

Cost:
    £0,651 million / $2,603 million

Distribution of weights at normal displacement:
    Armament: 84 tons, 0,6%
    Armour: 200 tons, 1,4%
       - Belts: 0 tons, 0,0%
       - Torpedo bulkhead: 0 tons, 0,0%
       - Armament: 125 tons, 0,9%
       - Armour Deck: 0 tons, 0,0%
       - Conning Tower: 75 tons, 0,5%
    Machinery: 1 133 tons, 8,1%
    Hull, fittings & equipment: 9 883 tons, 70,5%
    Fuel, ammunition & stores: 1 961 tons, 14,0%
    Miscellaneous weights: 750 tons, 5,4%

Overall survivability and seakeeping ability:
    Survivability (Non-critical penetrating hits needed to sink ship):
      43 256 lbs / 19 621 Kg = 403,7 x 6,0 " / 152 mm shells or 5,8 torpedoes
    Stability (Unstable if below 1.00): 1,03
    Metacentric height 3,2 ft / 1,0 m
    Roll period: 16,7 seconds
    Steadiness    - As gun platform (Average = 50 %): 100 %
            - Recoil effect (Restricted arc if above 1.00): 0,09
    Seaboat quality  (Average = 1.00): 2,00

Hull form characteristics:
    Hull has rise forward of midbreak
    Block coefficient: 0,489
    Length to Beam Ratio: 7,37 : 1
    'Natural speed' for length: 22,87 kts
    Power going to wave formation at top speed: 46 %
    Trim (Max stability = 0, Max steadiness = 100): 50
    Bow angle (Positive = bow angles forward): -18,00 degrees
    Stern overhang: 14,96 ft / 4,56 m
    Freeboard (% = measuring location as a percentage of overall length):
       - Stem:        35,89 ft / 10,94 m
       - Forecastle (19%):    30,41 ft / 9,27 m
       - Mid (59%):        28,41 ft / 8,66 m (20,44 ft / 6,23 m aft of break)
       - Quarterdeck (21%):    21,46 ft / 6,54 m
       - Stern:        22,44 ft / 6,84 m
       - Average freeboard:    26,73 ft / 8,15 m

Ship space, strength and comments:
    Space    - Hull below water (magazines/engines, low = better): 38,3%
        - Above water (accommodation/working, high = better): 192,7%
    Waterplane Area: 24 499 Square feet or 2 276 Square metres
    Displacement factor (Displacement / loading): 360%
    Structure weight / hull surface area: 225 lbs/sq ft or 1 100 Kg/sq metre
    Hull strength (Relative):
        - Cross-sectional: 1,96
        - Longitudinal: 6,74
        - Overall: 2,22
    Hull space for machinery, storage, compartmentation is excellent
    Room for accommodation and workspaces is excellent
    Ship has slow, easy roll, a good, steady gun platform
    Excellent seaboat, comfortable, can fire her guns in the heaviest weather

15 planes

Niszczyciele typu Ocelot

W ciągu pierwszych dwóch lat wojny nasza flota utraciła znaczną liczbę niszczycieli. W toku działań okazało się, że okręty tej klasy są prawdziwymi „końmi roboczymi” floty, jej bodaj najużyteczniejszymi jednostkami. Stąd bezwzględnym wymogiem chwili stało się uzupełnienie powstałych ubytków, a nawet istotne zwiększenie ilości jednostek tej klasy. W istniejącej sytuacji z rozmysłem postawiono na ilość, zamiast jakości. Nowe niszczyciele mogą się wydawać krokiem w tył w stosunku do poprzednich typów Perun i Porewit (1134-1227 ton, 4x102, 6wt), ale uznano, że lepiej mieć więcej nieco słabszych okrętów niż mniej silniejszych, zwłaszcza że niemieckie odpowiedniki w przeważającej ilości nie należały do olbrzymów w swojej klasie, a i artyleryjsko bywały słabsze od okrętów polskich (często miały bowiem tylko działa kal. 88 mm).

Nasze nowe niszczyciele mają 900 ton wyporności, i są uzbrojone w 4 działa kal. 102 mm, nowego typu (model 1915, wprowadzony już na typie Porewit), uzupełnione przez 4 wyrzutni torped kal. 533 mm. Rozwijają przy tym całkiem niezłą prędkość 32,5 w., zatem pod względem danych taktyczno-technicznych trzymają, moim zdaniem, solidny światowy poziom i naprawdę niewiele ustępują swoim starszym i większym braciom. Z pewnością wadą ich może okazać się pospieszna wojenna budowa, przez co nie wróżę im raczej długiej służby powojennej, choć niewykluczone, że w jakiejś zmienionej roli dotrwają nawet do kolejnego konfliktu światowego.

Rysunek tym razem nie jest mój, a zapożyczony z forum shipbucket. Okręt który przedstawia, przypadł mi na tyle do gustu, że ze stosowną legendą postanowiłem go wcielić do swojej floty :) 

Ocelot, polish destroyer laid down 1916

Displacement:
    763 t light; 799 t standard; 907 t normal; 994 t full load

Dimensions: Length overall / water x beam x draught
    289,98 ft / 289,30 ft x 27,76 ft x 9,42 ft (normal load)
    88,39 m / 88,18 m x 8,46 m  x 2,87 m

Armament:
      4 - 4,02" / 102 mm guns in single mounts, 32,38lbs / 14,69kg shells, 1915 Model
      Quick firing guns in deck mounts
      on centreline ends, evenly spread, 1 raised mount
    Weight of broadside 130 lbs / 59 kg
    Shells per gun, main battery: 250
    4 - 21,0" / 533 mm above water torpedoes

Machinery:
    Oil fired boilers, steam turbines,
    Hydraulic drive, 2 shafts, 27 328 shp / 20 387 Kw = 32,50 kts
    Range 2 700nm at 15,00 kts
    Bunker at max displacement = 195 tons

Complement:
    82 - 107

Cost:
    £0,180 million / $0,721 million

Distribution of weights at normal displacement:
    Armament: 16 tons, 1,8%
    Machinery: 499 tons, 55,1%
    Hull, fittings & equipment: 247 tons, 27,2%
    Fuel, ammunition & stores: 145 tons, 15,9%
    Miscellaneous weights: 0 tons, 0,0%

Overall survivability and seakeeping ability:
    Survivability (Non-critical penetrating hits needed to sink ship):
      226 lbs / 102 Kg = 7,0 x 4,0 " / 102 mm shells or 0,2 torpedoes
    Stability (Unstable if below 1.00): 1,63
    Metacentric height 1,6 ft / 0,5 m
    Roll period: 9,1 seconds
    Steadiness    - As gun platform (Average = 50 %): 47 %
            - Recoil effect (Restricted arc if above 1.00): 0,15
    Seaboat quality  (Average = 1.00): 0,88

Hull form characteristics:
    Hull has rise forward of midbreak
    Block coefficient: 0,420
    Length to Beam Ratio: 10,42 : 1
    'Natural speed' for length: 17,01 kts
    Power going to wave formation at top speed: 70 %
    Trim (Max stability = 0, Max steadiness = 100): 50
    Bow angle (Positive = bow angles forward): 2,00 degrees
    Stern overhang: 0,00 ft / 0,00 m
    Freeboard (% = measuring location as a percentage of overall length):
       - Stem:        19,46 ft / 5,93 m
       - Forecastle (16%):    17,45 ft / 5,32 m
       - Mid (28%):        17,45 ft / 5,32 m (11,45 ft / 3,49 m aft of break)
       - Quarterdeck (11%):    9,97 ft / 3,04 m
       - Stern:        9,48 ft / 2,89 m
       - Average freeboard:    12,62 ft / 3,85 m

Ship space, strength and comments:
    Space    - Hull below water (magazines/engines, low = better): 192,1%
        - Above water (accommodation/working, high = better): 90,6%
    Waterplane Area: 5 006 Square feet or 465 Square metres
    Displacement factor (Displacement / loading): 42%
    Structure weight / hull surface area: 24 lbs/sq ft or 118 Kg/sq metre
    Hull strength (Relative):
        - Cross-sectional: 0,43
        - Longitudinal: 1,95
        - Overall: 0,50
    Hull space for machinery, storage, compartmentation is cramped
    Room for accommodation and workspaces is adequate
    Poor seaboat, wet and uncomfortable, reduced performance in heavy weather

Ocelot (1916)
Jaguar (1916)
Jastrząb (1916)
Kania (1916)
Lew (1916)
Tygrys (1916)
Kondor (1917)
Kuna (1917)