Z początkiem września postanowiono przeprowadzić ostrzał Kłajpedy
przez pancerniki, połączony z wysadzeniem desantu na Mierzei Kurońskiej. Obiektem
ataku miała być znajdująca się w mieście infrastruktura wojskowa, kolejowa i
portowa. Celem rozpoznania potencjalnych celów w ciągu kilku poprzedzających
akcję tygodni regularne loty rozpoznawcze nad Kłajpedę wykonywały nasze
sterowce Lewiatan, Behemot i Wiwern z bazy w Kuldydze. Aby nie wzbudzić
podejrzeń wroga nagłym zainteresowaniem miastem, sterowce za każdym razem
zrzucały kilkaset kg bomb w rejonie portu, nie topiąc jednakże żadnej
jednostki pływającej.
Na termin akcji wybrano 10 września. Tego dnia nad ranem
trałowanie na torze wodnym którym miały potem podejść okręty z desantem i siły
główne podjęły niszczyciele-trałowce typu Purga. Wkrótce potem u północnego
krańca Mierzei Kurońskiej pojawiły się transportowce kutrów desantowych
Perseusz, Tezeusz i Achilles, które przywiozły na swych pokładach kompanię
wojska sile 108 żołnierzy wraz z kilkoma automatycznymi działkami kal. 37 mm.
Oddziały te zostały desantowane za pomocą kutrów. Desant nie napotkał oporu, w
związku z czym północny skraj mierzei opanowano bez strat własnych. Krótko po
tym Niemcy zorientowawszy się w sytuacji próbowali ostrzeliwać nasze oddziały z
broni lekkiej, ale bez większych efektów ze względu na gęste zalesienie
mierzei. Di akcji włączył się nawet pomocniczy dozorowiec stacjonujący w Kłajpedzie,
ale został ostrzelany z działek 37 mm. Podziurawiły one jego poszycie w rejonie
linii wodnej wskutek czego osiadł na dnie basenu portowego. Z kolei próby ostrzału
przez działa artylerii nadbrzeżnej nie przyniosły skutku ze względu na zbyt
mały dystans – działa nie były w stanie strzelać z ujemnym kątem podniesienia.
Niemcy nie przewidzieli bowiem, że może zajść konieczność ostrzału mierzei, i w
efekcie wszystkie strzały przenosiły ponad mierzeją.
Wkrótce po świcie na horyzoncie pojawiły się drednoty Stefan
Batory, Bolesław Chrobry oraz predrednoty Jan III Sobieski i Bolesław
Krzywousty w towarzystwie krążowników z 2 dywizjonu i licznych niszczycieli.
Wkrótce rozpoczął się huraganowy ogień, korygowany z lądu przez desantowane
uprzednio oddziały. Za cel obrano rozpoznane uprzednio obiekty: drednoty wzięły
na celowniki stacje kolejowe na północ od miasta i pobliskie koszary, predrednoty
zaś port oraz cytadelę. Największe
szkody udało się wyrządzić w rejonie dworców. Tak się bowiem zdarzyło, że
na jednej z bocznic znajdował się akurat duży skład wypełniony amunicją. Bliskie trafienie pocisku kal. 320 mm wywołało
reakcję łańcuchową – następujące kolejno po sobie eksplozje łącznie ponad 100
ton materiałów wybuchowych zdemolowały niemal wszystko w promieniu kilkuset
metrów. Oczywiście obydwa dworce zostały niemal całkowicie zrujnowane. W dużym
stopniu została też zniszczona także sieć torów, skutkiem czego Kłajpeda na
dłuższy czas straciła znaczenie jako punkt zaopatrzeniowy dla wojsk
oblegających Połągę.
W wyniku ostrzału całkowicie zostały też zniszczone koszary, oraz
znajdujące się w pobliżu dworców magazyny materiałów wojennych. Z kolei w
porcie od bezpośrednich trafień zatonął statek handlowy o pojemności 2350 BRT i
90-tonowy pomocniczy dozorowiec. Natomiast mniejsze uszkodzenia odniosła
cytadela.
Po trwającym ponad godzinę ostrzale pancerniki odpłynęły nie
niepokojone przez wroga. W tym samym czasie pod osłoną niszczycieli i
krążowników ewakuowały się oddziały z mierzei. Niemcy próbowali ostrzeliwać
wycofujące się jednostki polskie ale pod ogniem krążowników strzelali kiepsko,
osiągając jedynie jedno trafienie pociskiem kal. 105 mm w Achillesa.
Cała akcja zakończyła się więc całkowitym sukcesem, przy
minimalnych stratach własnych. od ognia niemieckiego zginęło jedynie kilku
żołnierzy i marynarzy. Straty wroga były wielokrotnie większe, szacowane są na
od kilkuset do ponad tysiąca osób, w tym niestety było sporo cywilów, którzy ucierpieli
w wyniku potężnych eksplozji pociągu amunicyjnego.
Dla łatwiejszego zorientowania się w opisywanych
wydarzeniach, podaję link do planu Kłajpedy: http://narrow.parovoz.com/maps/memel1913.jpg
