Ostrzał Memla (Kłajpedy)

Z początkiem września postanowiono przeprowadzić ostrzał Kłajpedy przez pancerniki, połączony z wysadzeniem desantu na Mierzei Kurońskiej. Obiektem ataku miała być znajdująca się w mieście infrastruktura wojskowa, kolejowa i portowa. Celem rozpoznania potencjalnych celów w ciągu kilku poprzedzających akcję tygodni regularne loty rozpoznawcze nad Kłajpedę wykonywały nasze sterowce Lewiatan, Behemot i Wiwern z bazy w Kuldydze. Aby nie wzbudzić podejrzeń wroga nagłym zainteresowaniem miastem, sterowce za każdym razem zrzucały  kilkaset kg bomb  w rejonie portu, nie topiąc jednakże żadnej jednostki pływającej. 

Na termin akcji wybrano 10 września. Tego dnia nad ranem trałowanie na torze wodnym którym miały potem podejść okręty z desantem i siły główne podjęły niszczyciele-trałowce typu Purga. Wkrótce potem u północnego krańca Mierzei Kurońskiej pojawiły się transportowce kutrów desantowych Perseusz, Tezeusz i Achilles, które przywiozły na swych pokładach kompanię wojska sile 108 żołnierzy wraz z kilkoma automatycznymi działkami kal. 37 mm. Oddziały te zostały desantowane za pomocą kutrów. Desant nie napotkał oporu, w związku z czym północny skraj mierzei opanowano bez strat własnych. Krótko po tym Niemcy zorientowawszy się w sytuacji próbowali ostrzeliwać nasze oddziały z broni lekkiej, ale bez większych efektów ze względu na gęste zalesienie mierzei. Di akcji włączył się nawet pomocniczy dozorowiec stacjonujący w Kłajpedzie, ale został ostrzelany z działek 37 mm. Podziurawiły one jego poszycie w rejonie linii wodnej wskutek czego osiadł na dnie basenu portowego. Z kolei próby ostrzału przez działa artylerii nadbrzeżnej nie przyniosły skutku ze względu na zbyt mały dystans – działa nie były w stanie strzelać z ujemnym kątem podniesienia. Niemcy nie przewidzieli bowiem, że może zajść konieczność ostrzału mierzei, i w efekcie wszystkie strzały przenosiły ponad mierzeją.

Wkrótce po świcie na horyzoncie pojawiły się drednoty Stefan Batory, Bolesław Chrobry oraz predrednoty Jan III Sobieski i Bolesław Krzywousty w towarzystwie krążowników z 2 dywizjonu i licznych niszczycieli. Wkrótce rozpoczął się huraganowy ogień, korygowany z lądu przez desantowane uprzednio oddziały. Za cel obrano rozpoznane uprzednio obiekty: drednoty wzięły na celowniki stacje kolejowe na północ od miasta i pobliskie koszary, predrednoty zaś port oraz cytadelę. Największe  szkody udało się wyrządzić w rejonie dworców. Tak się bowiem zdarzyło, że na jednej z bocznic znajdował się akurat duży skład wypełniony amunicją.  Bliskie trafienie pocisku kal. 320 mm wywołało reakcję łańcuchową – następujące kolejno po sobie eksplozje łącznie ponad 100 ton materiałów wybuchowych zdemolowały niemal wszystko w promieniu kilkuset metrów. Oczywiście obydwa dworce zostały niemal całkowicie zrujnowane. W dużym stopniu została też zniszczona także sieć torów, skutkiem czego Kłajpeda na dłuższy czas straciła znaczenie jako punkt zaopatrzeniowy dla wojsk oblegających Połągę.

W wyniku ostrzału całkowicie zostały też zniszczone koszary, oraz znajdujące się w pobliżu dworców magazyny materiałów wojennych. Z kolei w porcie od bezpośrednich trafień zatonął statek handlowy o pojemności 2350 BRT i 90-tonowy pomocniczy dozorowiec. Natomiast mniejsze uszkodzenia odniosła cytadela.

Po trwającym ponad godzinę ostrzale pancerniki odpłynęły nie niepokojone przez wroga. W tym samym czasie pod osłoną niszczycieli i krążowników ewakuowały się oddziały z mierzei. Niemcy próbowali ostrzeliwać wycofujące się jednostki polskie ale pod ogniem krążowników strzelali kiepsko, osiągając jedynie jedno trafienie pociskiem kal. 105 mm w Achillesa.

Cała akcja zakończyła się więc całkowitym sukcesem, przy minimalnych stratach własnych. od ognia niemieckiego zginęło jedynie kilku żołnierzy i marynarzy. Straty wroga były wielokrotnie większe, szacowane są na od kilkuset do ponad tysiąca osób, w tym niestety było sporo cywilów, którzy ucierpieli w wyniku potężnych eksplozji pociągu amunicyjnego.   

Dla łatwiejszego zorientowania się w opisywanych wydarzeniach, podaję link do planu Kłajpedy: http://narrow.parovoz.com/maps/memel1913.jpg