Podsumowanie 1908 r.

Przedstawiam podsumowanie 1908 r. w naszej flocie.

Na złom odesłane zostały dwie jednostki: monitor rzeczny Drohiczyn z 1882 r. uzbrojony w 2 przestarzałe działa kal. 107 mm oraz okręt podwodny Rekin z 1897 r., teoretycznie jeszcze nie tak bardzo stary, ale jako jedna z pionierskich jednostek tej klasy w naszej flocie znacznie już zużyty i wyeksploatowany, a dodatkowo nieodpowiadający już wymogom współczesnego pola walki. Nie bez znaczenia był tu też fakt, że doczekał się już sporej ilości następców, przez co utrzymanie go w linii okazało się niecelowe.

Wybudowano nową baterię artylerii nadbrzeżnej o nazwie „Kurlandia”. Baterię zlokalizowano na południowym brzegu Cieśniny Irbeńskiej, naprzeciw półwyspu Sworbe. W jej skład weszły cztery działa kal. 432 mm L/20 model 1880, zdjęte z wycofanych barek artyleryjskich, a oryginalnie pochodzące z pancerników typu Władysław Jagiełło (1882-1883). Te monstrualne działa o masie 85 ton, strzelały ważącymi 820 kg pociskami z prędkością 535 m/s i szybkostrzelnością 0,25 strz./min., i miały donośność rzędu 10 km. W 1908 r. parametry tych dział już nie były imponujące (zwłaszcza zasiąg), ale w połączeniu z ciężkimi działami rosyjskimi na Półwyspie Sworbe (4x305) i polami minowymi nadal mogły one skutecznie bronić wejścia do Zatoki Ryskiej. 

Natomiast z 6 dział kal. 138 mm zdjętych z krążownika Zbigniew Oleśnicki sformowano baterię „Koronowo”, zlokalizowaną na Isla Lava u wybrzeży Madagaskaru, z zadaniem bronienia dostępu do zatoki i portu Narendry (Narinda). Parametry tych dział wyglądają następująco: kaliber 138 mm, długość lufy L/45, waga pocisku 36,5 kg, prędkość wylotowa 725 m/s, zasięg 15 km, szybkostrzelność 4 strz./min. Pewne zdziwienie musi budzić relatywnie duży zasięg tych dział w stosunku do dział 240 mm, stanowiących główne uzbrojenie krążownika. Najprawdopodobniej były to działa które zastąpiły oryginalne działa 138/30, strzelające na 7,2 km z prędkością wylot. 640 m/s.

Pod koniec roku flota poniosła największą w całej swojej historii stratę niebojową – w bazie w Lipawie, na skutek pożaru ładunków miotających i eksplozji dziobowych komór amunicyjnych zniszczeniu uległ pancernik Kazimierz I Odnowiciel (zbud. 1888 r., 8763 ton, 4x343). Późniejsze dochodzenie stwierdziło przeterminowanie znacznej części ładunków miotających na tym i wielu innych okrętach, które z czasem stawały się niestabilne i podatne na samozapłon. Ustalono także, iż nie wyciągnięto żadnych wniosków z wcześniejszej o ponad rok bardzo podobnej katastrofy francuskiego pancernika Iena, wskutek czego zdymisjonowany został Szef Artylerii Marynarki Wojennej.

Oczywiście, wobec skali zniszczeń (rozerwana część dziobowa na długości blisko 30 m, zniszczony przedni maszt, i stanowisko dowodzenia, kadłub zatopiony w basenie portowym) okręt uznano za nie nadający się do remontu. Niezwłocznie podjęto działania w celu wydobycia z wraku uzbrojenia nadającego się jeszcze do wykorzystania. Wstępne oceny dają podstawy sądzić, że 3 działa kal. 343 mm będą mogły zasilić artylerię nadbrzeżną. Natomiast czwarte działo uległo bezpowrotnemu zniszczeniu.