Akcje miniaturowych okrętów podwodnych

Pierwszą akcje przy użyciu miniaturowego okrętu podwodnego zamierzano przeprowadzić zaraz po zbudowaniu pierwszej tego typu jednostki, we wrześniu 1915 r. Do transportu wykorzystano okręt podwodny Rekin (typu Skrzydlica). Niestety akcja nie powiodła się – gdy miało dojść do rozdzielenia, zawiódł system zwalniania miniaturowego okrętu podwodnego z mocowania do okrętu-matki, wskutek czego nie udało się jednostek rozdzielić w położeniu podwodnym, a i ręczne próby na powierzchni niewiele dały. Wskutek tego niepowodzenia przekonstruowano wadliwe elementy i dokonano stosownych prób na morzu, dzięki czemu podobna sytuacja w przyszłości nie miała się prawa zdarzyć.  

22 października 1915 r. postanowiono przeprowadzić kolejny atak miniaturowych okrętów podwodnych na bazę w Gdańsku. Tym razem do akcji wyznaczono wszystkie cztery zbudowane jednostki (od P-1 do P-4), każdy przenoszony przez okręt podwodny typu Skrzydlica. Plan zakładał nocne skryte podejście w rejon Gdańska, zanurzenie w odległości uniemożliwiającej dostrzeżenie jednostek z lądu i uwolnienie miniaturowych okrętów podwodnych w położeniu podwodnym. Następnie miały się one skierować ku portowi i zaatakować znajdujące się tam okręty, a następnie w miarę możliwości – próbować wydostać się na pełne morze i udać w kierunku własnych portów. Jednocześnie wydano w morze praktycznie wszystkie dostępne siły lekkie, licząc na to, iż może udać się napotkać jednostki wracające z akcji i ewentualnie wziąć je na hol.

Do czasu wypuszczenia miniaturowych okrętów podwodnych akcja szła gładko i zgodnie z planem. Potem jednak zaczęły się komplikacje. Na P-4 doszło do awarii włazu który zaczął przeciekać i uniemożliwiał rejs w zanurzeniu. Atak w położeniu nawodnym nie rokował żadnych szans powodzenia, w związku z czym załoga zawróciła ku własnym bazom. Szczęśliwie udało im się uniknąć wrogich okrętów i dopłynąć do Połągi. Druga jednostka (P-1) w ciemnościach nie zdołała odnaleźć wejścia do portu i po krótkotrwałym jego poszukiwaniu musiała się wynurzyć i spróbować powrotu do własnych baz. Nie miała jednak tyle szczęścia co P-4, gdyż wkrótce natknęła się na wrogi patrolowiec, który zatopił ją ogniem artyleryjskim z najbliższej odległości. Ostatecznie do portu zdołały wedrzeć się dwie jednostki (P-2 i P-3). W porcie przebywały w tym czasie 5 predrednotów, 3 krążowniki pancerne i liczne mniejsze jednostki.

P-2 wziął na cel potężny kadłub krążownika pancernego Prinz Adalbert, który świeżo co został wyremontowany po uszkodzeniach zadanych przez okręt podwodny Rekin.   Celnie wymierzona torpeda spowodowała eksplozję komór amunicyjnych krążownika i jego błyskawiczną destrukcję. Jednocześnie, z racji minimalnego dystansu strzału, okazała się zabójcza także dla atakującego. Fala uderzeniowa wybuchu rozchodząca się pod wodą spowodowała rozszczelnienie kruchego kadłuba P-2 i w efekcie szybkie jego zatonięcie. Niejako przy okazji, potężny wybuch komór amunicyjnych Prinz Adalberta spowodował poważne szkody w urządzeniach portowych.

Więcej szczęścia od P-2 (choć mniej skuteczności) miała załoga P-3, która w tym samym czasie na cel wzięła pancernik Elsass. Torpeda z tej jednostki najprawdopodobniej ugodziła atakowany okręt, ale z niewiadomych przyczyn nie wybuchła i nikt na pokładzie nawet nie zauważył ataku. W tym samym mniej więcej czasie na dno poszedł Prinz Adalbert. Niemcy skoncentrowali się na akcji ratunkowej, nie przypuszczając nawet, jaka była prawdziwa przyczyna zagłady okrętu. To dało szansę załodze P-3 na niepostrzeżone wydostanie się z portu. Szczęście nie opuściło ich także później, gdy zmuszeni do wynurzenia na skutek wyczerpania się akumulatorów nieopodal wyjścia z portu płynęli ku własnym brzegom. Udało im się uniknąć wrogich dozorowców, a potem natknęli się na własne niszczyciele, z których jeden wziął P-3 na hol i bezpiecznie doprowadził do Lipawy.   

Podsumowując, akcja miniaturowych okrętów podwodnych zakończyła si spektakularnym sukcesem. Za cenę utraty dwóch jednostek i 4 członków załóg, udało się zniszczyć duży (choć nie najnowocześniejszy ) okręt przeciwnika i pośrednio wyrządzić spore szkody w infrastrukturze bazy.