Flota polska w XIX w. - pancernik Kazimierz Wielki

Czas na rewolucję w polskiej flocie – a czymś takim z pewnością jest wprowadzenie do uzbrojenia gwintowanej artylerii odtylcowej. Dodajmy od razu – rewolucji nieco spóźnionej w stosunku do niektórych innych flot, które artylerię gwintowaną (odprzodową lub odtylcową) stosowały niejednokrotnie już od początku lat 60-tych. Na usprawiedliwienie przyjętej koncepcji uzbrajania naszych okrętów mam dwa argumenty. Jeden związany jest z niedoskonałością wczesnych dział gwintowanych, które w wielu aspektach (zwłaszcza prędkości wylotowej, mającej największy wpływ na zdolność działa do penetracji pancerza) ustępowały doskonalonym od stuleci działom gładkolufowym i dopiero gdzieś w drugiej połowie lat 60-tych dogoniły je pod tym względem. Drugim argumentem jest historyczny fakt, że Marynarka Wojenna Rosji działa gwintowane wprowadziła gdzieś około 1867 r., a w założonych w naszej historii alternatywnej uwarunkowaniach trudno wyobrazić sobie inne źródło zaopatrzenia w nowoczesną artylerię, niż Rosja. Na własny przemysł mogący wytwarzać nowoczesne działa chyba jest jeszcze nieco za wcześnie.    

Pierwszą jednostką wyposażoną w nowy rodzaj artylerii jest pancernik kazamatowy, z jakże właściwą nazwą, stanowiącą powrót do „królewskiej” tradycji nazywania pancerników w hipotetycznej flocie polskiej. Kilka słów o jednostce: grubość opancerzenia – 225 mm jest tak dobrana by zapewnić ochronę przed pociskami kalibru 210 mm, które według stanu na 1868 r. były najcięższym uzbrojeniem pancerników pruskich. Z kolei przebijalność własnych dział kal. 229 mm została przeze mnie obliczona na ok. 240 mm z dystansu 2000 jardów (ok. 1800 m), co zapewnić powinno możliwość swobodnego przebijania pancerzy wrogich jednostek. Oczywiście, wyścig pancerza i dział trwa nadal i te wyliczenia nieco się wkrótce zdezaktualizują, bo w 1869 r. wejdzie do służby pruski pancernik Konig Wilhelm (10591 ton, 18x240, 5x210, pb 152-305), ale to będzie tylko pojedyncza jednostka – w stosunku do reszty floty pruskiej (a wkrótce - niemieckiej) Kazimierz Wielki jeszcze przez kilka ładnych lat będzie prezentował się całkiem okazale..    

Kazimierz Wielki, polish central battery ironclad laid down 1868

Displacement:
    3 629 t light; 3 783 t standard; 4 060 t normal; 4 281 t full load

Dimensions: Length overall / water x beam x draught
    237,63 ft / 237,63 ft x 46,36 ft x 21,75 ft (normal load)
    72,43 m / 72,43 m x 14,13 m  x 6,63 m

Armament:
      4 - 9,02" / 229 mm guns in single mounts, 245,50lbs / 111,36kg shells, 1868 Model
      Breech loading guns in casemate mounts
      on side, all amidships
      4 - 7,99" / 203 mm guns in single mounts, 171,01lbs / 77,57kg shells, 1868 Model
      Breech loading guns in casemate mounts
      on side, all amidships
    Weight of broadside 1 666 lbs / 756 kg
    Shells per gun, main battery: 75

Armour:
   - Belts:        Width (max)    Length (avg)        Height (avg)
    Main:    8,86" / 225 mm    175,00 ft / 53,34 m    6,27 ft / 1,91 m
    Ends:    Unarmoured
      Main Belt covers 113% of normal length

   - Gun armour:    Face (max)    Other gunhouse (avg)    Barbette/hoist (max)
    Main:    8,86" / 225 mm          -                  -
    2nd:    8,86" / 225 mm          -                  -

   - Armour deck: 0,98" / 25 mm, Conning tower: 2,56" / 65 mm

Machinery:
    Coal fired boilers, simple reciprocating steam engines,
    Direct drive, 1 shaft, 2 627 ihp / 1 960 Kw = 13,00 kts
    Range 2 550nm at 7,50 kts
    Bunker at max displacement = 498 tons (100% coal)

Complement:
    407

Cost:
    £0,396 million / $1,583 million

Distribution of weights at normal displacement:
    Armament: 208 tons, 5,1%
    Armour: 955 tons, 23,5%
       - Belts: 421 tons, 10,4%
       - Torpedo bulkhead: 0 tons, 0,0%
       - Armament: 378 tons, 9,3%
       - Armour Deck: 142 tons, 3,5%
       - Conning Tower: 14 tons, 0,3%
    Machinery: 669 tons, 16,5%
    Hull, fittings & equipment: 1 581 tons, 38,9%
    Fuel, ammunition & stores: 431 tons, 10,6%
    Miscellaneous weights: 216 tons, 5,3%

Overall survivability and seakeeping ability:
    Survivability (Non-critical penetrating hits needed to sink ship):
      2 983 lbs / 1 353 Kg = 12,2 x 9,0 " / 229 mm shells or 0,6 torpedoes
    Stability (Unstable if below 1.00): 1,16
    Metacentric height 2,1 ft / 0,6 m
    Roll period: 13,5 seconds
    Steadiness    - As gun platform (Average = 50 %): 100 %
            - Recoil effect (Restricted arc if above 1.00): 0,77
    Seaboat quality  (Average = 1.00): 2,00

Hull form characteristics:
    Hull has a flush deck
    Block coefficient: 0,593
    Length to Beam Ratio: 5,13 : 1
    'Natural speed' for length: 15,42 kts
    Power going to wave formation at top speed: 45 %
    Trim (Max stability = 0, Max steadiness = 100): 50
    Bow angle (Positive = bow angles forward): -25,00 degrees
    Stern overhang: 0,00 ft / 0,00 m
    Freeboard (% = measuring location as a percentage of overall length):
       - Stem:        17,95 ft / 5,47 m
       - Forecastle (25%):    17,95 ft / 5,47 m
       - Mid (50%):        17,95 ft / 5,47 m
       - Quarterdeck (23%):    17,95 ft / 5,47 m
       - Stern:        17,95 ft / 5,47 m
       - Average freeboard:    17,95 ft / 5,47 m

Ship space, strength and comments:
    Space    - Hull below water (magazines/engines, low = better): 97,2%
        - Above water (accommodation/working, high = better): 105,7%
    Waterplane Area: 7 821 Square feet or 727 Square metres
    Displacement factor (Displacement / loading): 97%
    Structure weight / hull surface area: 107 lbs/sq ft or 523 Kg/sq metre
    Hull strength (Relative):
        - Cross-sectional: 0,81
        - Longitudinal: 6,50
        - Overall: 1,00
    Hull space for machinery, storage, compartmentation is adequate
    Room for accommodation and workspaces is adequate
    Ship has slow, easy roll, a good, steady gun platform
    Excellent seaboat, comfortable, can fire her guns in the heaviest weather