Modernizacja pancernika Jan III Sobieski

Swego czasu dyskutowaliśmy o daleko posuniętej modernizacji predrednota Jan III Sobieski. Poniżej prezentuję tę jednostkę po dość głębokiej przebudowie. Jej priorytetem była prędkość – kluczowa z punktu widzenia możliwości współdziałania tego pancernika z drednotami typu Kazimierz Wielki. W tym celu wymieniono całkowicie napęd okrętu – stare maszyny parowe i kotły zastąpiły turbiny parowe i nowe kotły opalane w 25 % paliwem płynnym (w poprzednim wcieleniu okrętu było to tylko 10% ). Widoczną na zewnątrz oznaką wymiany układu napędowego są nowe kominy i  nawiewniki nowego typu. Nowocześniejsze maszyny pozwoliły osiągną nieco większy zasięg – teraz jest to 6500  Mm/13 w. (poprzednio 5270 Mm/11 w.)

Ponadto wydłużono kadłub w części dziobowej o ponad 3 m, co dało współczynnik długości do szerokości 6,01 (w stosunku do pierwotnego  5,86). Jak wiadomo, większe wydłużenie sprzyja osiąganiu wyższych prędkości. Współczynnik 6,01 nie jest wprawdzie oszałamiający, ale więcej się nie dało osiągnąć beż ekstremalnie radykalnych kroków typu rozcinanie wpół kadłuba i dostawianie nowej sekcji. Ostatecznie, dzięki wymianie napędu i wydłużeniu kadłuba udało się uzyskać prędkość ponad 25 w., co zapewnia możliwość pływania w jednym zespole z młodszymi pancernikami.

Zmianom uległo też uzbrojenie – wieże z działami 152 mm zostały zastąpione przez kazamaty, przy czym spadła ilość dział o 2 – po prostu w nadbudówce brakło już miejsca na dodatkową parę kazamat. Powrót do teoretycznie  mniej perspektywicznego rozwiązania był podyktowany pewną wadliwością dotychczasowych wież – były ciasne co powodowało trudności w obsłudze dział i zmniejszenie szybkostrzelności  Usunięto wszystkie działa 75 mm z kazamat kadłuba, a  same kazamaty zaślepiono (w przypadku sztormowej pogody ich użycie i tak było problematyczne). Część tych dział (w liczbie 12) została przeniesiona na nadbudówki. Niestety nie udało się rozmieścić tam odpowiedniej liczby dział 102 mm, z kolei mieszanka dział 75 mm i 102 mm ostatecznie została uznana za zbyt niepraktyczną (dwa dość zbliżone do siebie kalibry).   

Wreszcie, okręt wyposażono w nowoczesny, zakupiony za granicą system kierowania ogniem.  Na maszcie dziobowym zamontowano zakryte stanowisko kierowania ogniem, a sam maszt, by udźwignąć zwiększone obciążenie, z palowego stał się trójnożny. dzięki temu okręt zyskał, jak sądzę, bardziej nowoczesny i efektowny wygląd. 

Ostatecznie, mimo takich sugestii, nie zdecydowałem się na modyfikacje uzbrojenia głównego. Jak już wspominałem, budowa dział jest tym, co przez swą pracochłonność i czasochłonność najbardziej ogranicza budowę ciężkich okrętów artyleryjskich. A w planach mamy budowę do 1914 r. jeszcze 2 lub nawet 3 dużych okrętów. W tej sytuacji uznano, że nie można angażować naszego potencjału przemysłowego w modernizację starego okrętu w stopniu który mógłby rzutować na tempo budowy nowych jednostek.  Zresztą te „stare” działa nie są takie znów złe. Działo 274 L/40 wz. 1896 strzela 263-kg pociskami z prędkością wylotową 815 m/s i szybkostrzelnością 3 strz./min. Dla porównania, niemieckie działa 280 mm L/45 i L/50 strzelały pociskami 302-kg z prędkością wylotową odpowiednio 855 lub 880 m/s – były więc faktycznie mocniejsze, ale różnica nie jest dramatyczna. 

Jan III Sobieski, polish battleship laid down 1901 (Engine 1912)

Displacement:
    11 995 t light; 12 564 t standard; 13 970 t normal; 15 095 t full load

Dimensions: Length overall / water x beam x draught
    435,47 ft / 434,97 ft x 72,38 ft x 26,64 ft (normal load)
    132,73 m / 132,58 m x 22,06 m  x 8,12 m

Armament:
      6 - 10,79" / 274 mm guns (3x2 guns), 627,65lbs / 284,70kg shells, 1896 Model
      Breech loading guns in turrets (on barbettes)
      on centreline ends, majority forward
      10 - 5,98" / 152 mm guns in single mounts, 107,15lbs / 48,60kg shells, 1891 Model
      Quick firing guns in casemate mounts
      on side, all amidships
      12 - 2,95" / 75,0 mm guns in single mounts, 12,87lbs / 5,84kg shells, 1891 Model
      Quick firing guns in deck mounts
      on side, all amidships, all raised mounts - superfiring
    Weight of broadside 4 992 lbs / 2 264 kg
    Shells per gun, main battery: 100
    4 - 18,0" / 457 mm submerged torpedo tubes

Armour:
   - Belts:        Width (max)    Length (avg)        Height (avg)
    Main:    9,65" / 245 mm    239,73 ft / 73,07 m    9,28 ft / 2,83 m
    Ends:    4,33" / 110 mm    108,20 ft / 32,98 m    9,28 ft / 2,83 m
      87,04 ft / 26,53 m Unarmoured ends
    Upper:    7,99" / 203 mm    113,88 ft / 34,71 m    5,64 ft / 1,72 m
      Main Belt covers 85% of normal length
      Main belt does not fully cover magazines and engineering spaces

   - Gun armour:    Face (max)    Other gunhouse (avg)    Barbette/hoist (max)
    Main:    9,65" / 245 mm    7,01" / 178 mm        9,65" / 245 mm
    2nd:    7,01" / 178 mm          -                  -

   - Armour deck: 2,48" / 63 mm, Conning tower: 12,01" / 305 mm

Machinery:
    Coal and oil fired boilers, steam turbines,
    Geared drive, 2 shafts, 52 803 shp / 39 391 Kw = 25,50 kts
    Range 6 500nm at 13,00 kts
    Bunker at max displacement = 2 530 tons (75% coal)

Complement:
    642 - 835

Cost:
    £1,260 million / $5,041 million

Distribution of weights at normal displacement:
    Armament: 624 tons, 4,5%
    Armour: 3 851 tons, 27,6%
       - Belts: 1 447 tons, 10,4%
       - Torpedo bulkhead: 0 tons, 0,0%
       - Armament: 1 214 tons, 8,7%
       - Armour Deck: 1 040 tons, 7,4%
       - Conning Tower: 150 tons, 1,1%
    Machinery: 2 259 tons, 16,2%
    Hull, fittings & equipment: 5 260 tons, 37,7%
    Fuel, ammunition & stores: 1 975 tons, 14,1%
    Miscellaneous weights: 0 tons, 0,0%

Overall survivability and seakeeping ability:
    Survivability (Non-critical penetrating hits needed to sink ship):
      14 936 lbs / 6 775 Kg = 23,8 x 10,8 " / 274 mm shells or 2,0 torpedoes
    Stability (Unstable if below 1.00): 1,14
    Metacentric height 3,9 ft / 1,2 m
    Roll period: 15,3 seconds
    Steadiness    - As gun platform (Average = 50 %): 42 %
            - Recoil effect (Restricted arc if above 1.00): 0,45
    Seaboat quality  (Average = 1.00): 0,72

Hull form characteristics:
    Hull has a flush deck
    Block coefficient: 0,583
    Length to Beam Ratio: 6,01 : 1
    'Natural speed' for length: 20,86 kts
    Power going to wave formation at top speed: 63 %
    Trim (Max stability = 0, Max steadiness = 100): 50
    Bow angle (Positive = bow angles forward): 0,00 degrees
    Stern overhang: 0,49 ft / 0,15 m
    Freeboard (% = measuring location as a percentage of overall length):
       - Stem:        20,93 ft / 6,38 m
       - Forecastle (19%):    18,44 ft / 5,62 m
       - Mid (50%):        16,96 ft / 5,17 m
       - Quarterdeck (15%):    17,95 ft / 5,47 m
       - Stern:        18,44 ft / 5,62 m
       - Average freeboard:    18,02 ft / 5,49 m
    Ship tends to be wet forward

Ship space, strength and comments:
    Space    - Hull below water (magazines/engines, low = better): 90,5%
        - Above water (accommodation/working, high = better): 118,1%
    Waterplane Area: 22 661 Square feet or 2 105 Square metres
    Displacement factor (Displacement / loading): 105%
    Structure weight / hull surface area: 154 lbs/sq ft or 753 Kg/sq metre
    Hull strength (Relative):
        - Cross-sectional: 1,09
        - Longitudinal: 2,76
        - Overall: 1,20
    Hull space for machinery, storage, compartmentation is adequate
    Room for accommodation and workspaces is adequate
    Poor seaboat, wet and uncomfortable, reduced performance in heavy weather